Flan i crema catalana. Słodkie zakończenie hiszpańskiego posiłku

Hiszpańska kuchnia to nie tylko wyśmienite dania główne, takie jak paella czy tapas, ale także wyjątkowe desery, które idealnie wieńczą każdy posiłek. Flan i crema catalana to dwa z najbardziej znanych i lubianych deserów, które od wieków cieszą podniebienia Hiszpanów oraz turystów odwiedzających ten kraj. Mimo że oba desery mają podobną, kremową konsystencję, różnią się techniką przygotowania, smakiem oraz tradycjami, które stoją za ich powstaniem.

W tym artykule przyjrzymy się różnicom między flanem a crema catalana, poznamy ich historię i dowiemy się, jak je przygotować w domowych warunkach.

Flan – Klasyczny hiszpański krem karmelowy

Flan, znany również jako flan de huevo, to hiszpańska wersja kremu karmelowego, która wywodzi się z tradycji kuchni rzymskiej. Rzymianie byli jednymi z pierwszych, którzy zaczęli przygotowywać desery na bazie jajek, a flan jest wynikiem tej tradycji, która dotarła do Hiszpanii wraz z rozwojem Cesarstwa Rzymskiego. Flan stał się niezwykle popularny w Hiszpanii i Ameryce Łacińskiej, gdzie każda kuchnia dodała swoje unikalne akcenty do tego przepisu.

Flan to gładki, kremowy deser, który bazuje na jajkach, mleku, cukrze i karmelu. Jest gotowany na parze lub w piekarniku w kąpieli wodnej, co nadaje mu jedwabistą konsystencję. Na wierzchu flanu znajduje się warstwa karmelu, która tworzy słodką, lepką glazurę, nadając deserowi niepowtarzalny smak.

Przepis na klasyczny flan

Składniki:

• 500 ml mleka
• 5 jajek
• 150 g cukru
• 1 łyżeczka ekstraktu waniliowego
• 100 g cukru (na karmel)

Instrukcja:

1. Przygotowanie karmelu:
   W małym garnku rozpuść 100 g cukru na średnim ogniu, aż zamieni się w złocisty karmel. Kiedy karmel będzie gotowy, szybko wylej go na dno foremek do flanu lub jednej dużej formy, rozprowadzając równomiernie, zanim stwardnieje.
2. Masa na flan:
   W misce ubij jajka z 150 g cukru, aż masa będzie gładka. Dodaj ekstrakt waniliowy i ciepłe mleko, stale mieszając. Ważne, aby mleko nie było zbyt gorące, by nie ścięło jajek.
3. Pieczenie:
   Przelej masę do przygotowanych wcześniej foremek z karmelem. Foremki umieść w większej brytfance, do której wlej gorącą wodę (tak, aby sięgała do połowy wysokości foremek). Piecz flan w piekarniku nagrzanym do 160°C przez około 50-60 minut, aż masa się zetnie.
4. Chłodzenie:
   Po upieczeniu wyjmij flan z piekarnika i odstaw do ostygnięcia. Następnie schłodź go w lodówce przez co najmniej 2-3 godziny przed podaniem.
5. Serwowanie:
   Przed podaniem delikatnie wyjmij flan z foremki, odwracając go na talerz, tak aby karmel spływał po wierzchu deseru.

Crema catalana – Kataloński przysmak z chrupiącą skorupką

Crema catalana to deser pochodzący z Katalonii, znany również jako hiszpańska wersja francuskiego crème brûlée. Historia tego deseru sięga średniowiecza, a jego korzenie są głęboko zakorzenione w katalońskiej tradycji. W przeciwieństwie do francuskiego crème brûlée, crema catalana jest przygotowywana na bazie mleka, a nie śmietanki, co czyni ją lżejszą i bardziej orzeźwiającą.

Charakterystyczną cechą crema catalana jest jej chrupiąca skorupka z karmelizowanego cukru, która kontrastuje z kremowym, waniliowo-cytrusowym wnętrzem. Tradycyjnie do karmelizowania cukru używa się gorącego żelazka lub palnika.

Przepis na crema catalana

Składniki:

• 500 ml mleka
• 4 żółtka
• 100 g cukru
• 1 łyżka mąki kukurydzianej (skrobi)
• Skórka z 1 cytryny
• 1 laska cynamonu
• Cukier do karmelizacji (około 4 łyżki)

Instrukcja:

1. Podgrzewanie mleka:
   W rondlu podgrzej mleko ze skórką z cytryny i laską cynamonu. Doprowadź do wrzenia, a następnie zdejmij z ognia i odstaw na kilka minut, aby mleko przesiąknęło aromatami.
2. Przygotowanie kremu:
   W osobnej misce wymieszaj żółtka z cukrem i mąką kukurydzianą, aż powstanie gładka masa. Powoli wlej ciepłe mleko, stale mieszając, aby masa była jednolita i bez grudek.
3. Gotowanie kremu:
   Przelej mieszankę z powrotem do garnka i gotuj na małym ogniu, cały czas mieszając, aż masa zgęstnieje (ok. 5-10 minut). Uważaj, aby nie doprowadzić do wrzenia, żeby żółtka się nie ścięły.
4. Chłodzenie:
   Przelej krem do małych miseczek i odstaw do ostygnięcia. Następnie schłodź w lodówce przez co najmniej 2 godziny.
5. Karmelizowanie cukru:
   Przed podaniem posyp wierzch każdej miseczki cukrem i karmelizuj go za pomocą palnika lub specjalnego żelazka do karmelizacji, aż utworzy się chrupiąca skorupka.

Różnice między flanem a crema catalana

Mimo że oba desery są kremowe i mają podobną konsystencję, różnią się w kilku kluczowych aspektach:

1. Baza:
   • Flan przygotowuje się z mleka i jajek, z dodatkiem karmelu na dnie foremki.
   • Crema catalana bazuje na mleku zagęszczonym żółtkami i mąką kukurydzianą, co nadaje jej lżejszą, ale gęstą konsystencję.
2. Technika gotowania:
   • Flan piecze się w kąpieli wodnej, co nadaje mu jedwabistą, jednolitą teksturę.
   • Crema catalana gotowana jest na kuchence i podawana na zimno, z chrupiącą skorupką z karmelizowanego cukru.
3. Smak:
   • Flan ma delikatny, waniliowy smak, wzbogacony karmelową słodyczą.
   • Crema catalana ma bardziej wyrazisty smak, dzięki dodatkom cytryny i cynamonu, co nadaje jej cytrusowy, korzenny charakter.
4. Karmelizacja:
   • W flanie karmel znajduje się na dnie, tworząc gładką, płynną warstwę.
   • W crema catalana karmelizowany cukier tworzy chrupiącą skorupkę na wierzchu, co jest kluczowym elementem tego deseru.

Słodki finał hiszpańskiego posiłku

Zarówno flan, jak i crema catalana to doskonałe zakończenie hiszpańskiego posiłku. Flan przyciąga swoją klasyczną elegancją i karmelową nutą, natomiast crema catalana zachwyca kontrastem między kremową konsystencją a chrupiącą warstwą cukru. Każdy z tych deserów ma swoją historię i wyjątkowy smak, który zadowoli nawet najbardziej wymagające podniebienia.

Jeśli szukasz prostego, ale wyrafinowanego deseru, oba przepisy są doskonałym wyborem. A dzięki ich różnicom możesz dostosować deser do swoich upodobań – wybierając delikatny flan lub bardziej aromatyczną crema catalana.